Një 25-vjeçare greke, Areti Ilia, lëshoi këtë vit nga Qendra Evropiane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve (ECDC) sinjalin e rrezikut për përdorimin e pamatur të antibiotikëve në Evropë.
Historia dramatike personale e Aretit si një pacient onkologjik, e cila në moshën 13-vjeçare luftoi për javë të tëra në spitalin e fëmijëve “Agia Sophia” kundër bakterit rezistent Klebsiella, kondenson të gjithë patogjenët që lidhen me keqpërdorimin e antibiotikëve dhe më pas me rezistencën mikrobike që është duke u zhvilluar, duke vënë në rrezik më të madh Shëndetin Publik në mbarë botën, por edhe në vendin tonë.
“Isha vërtet e bindur që mjekët do ta kuronin leuçeminë, por nuk isha e sigurt nëse do të mund ta kapërceja infeksionin që pata për shkak të mikrobit”, thotë ajo tani duke folur për “Thema”.
Dymbëdhjetë vjet më vonë, Areti po shijon jetën e saj, është një person i shëndetshëm, i lumtur, plot gjallëri dhe punon si farmaciste. Megjithatë, beteja me Klebsiellën vazhdon e pandërprerë në spitalet greke – në vendin e Aretit ishin dhe janë shumë pacientë.
Në vitin 2022, Greqia regjistroi një nga numrat më të lartë të infeksioneve spitalore në Evropë për shkak të këtij bakteri specifik, i cili ka zhvilluar rezistencë ndaj shumicës së antibiotikëve me spektër të gjerë, dhe në veçanti ndaj karbapenemit.
Sipas të dhënave të disponueshme të ECDC, në vitin 2020 kishte më shumë se 800,000 infeksione në Evropë për shkak të baktereve rezistente ndaj antibiotikëve dhe më shumë se 35,000 njerëz vdiqën si pasojë e drejtpërdrejtë e këtyre infeksioneve. Prej tyre, rreth 4,000 vlerësohet të rezultojnë nga komplikimet pas infektimit me Klebsiella.
“Për dikë si unë që ka vuajtur shumë nga infeksionet e marra në spital dhe ka vënë jetën e tij në rrezik, mesazhi i ECDC-së i këtij viti ‘Të parandalojmë rezistencën antimikrobike së bashku’ merr një kuptim të ri. Megjithatë, ajo ka përmbajtje dhe ka të bëjë me secilin prej nesh.
Në të vërtetë, vetëm së bashku mund të parandalojmë rezistencën antimikrobike, të bëjmë atë që duhet dhe çfarë mundemi për të mos u privuar nga ato pak armë që kemi ende në dispozicion për t’u përballur me bakteret.
Antibiotikët janë ilaçe me vlerë dhe ruajtja e efektivitetit të tyre na shqetëson të gjithëve”, thotë Areti Ilias për “THEMA” . Si vetë farmaciste, tashmë ajo ndjen barrën e përgjegjësisë:
“Kërkesa, e cila shpeshherë bëhet kërkesë, për një antibiotik pa plotësuar kushtet për dhënien e tij është një fenomen i shpeshtë në farmaci. Duhet të ketë shumë edukim për qytetarët dhe kontroll mbi ata që përshkruajnë apo administrojnë antibiotikët, pra mjekët dhe farmacistët”.
Ishte qershor i vitit 2012 kur Areti u diagnostikua me leuçemi akute limfoblastike. Një sëmundje çoi në një ekzaminim të mëtejshëm nga pediatri dhe në një kohë rekord, nxënësja e re e atëhershme, sapo kishte mbaruar shkollën e parë të mesme, u gjend në Repartin e Fëmijëve dhe atë të atëhershëm të Onkologjisë, sot Spitali Onkologjik “ELPIDA – Marianna Vardinogiannis”. Gjatë qëndrimit të gjatë në spital, nëna e saj ishte me të, ndërsa babai i saj dhe dy motrat e tjera, përkatësisht 17 dhe 5 vjeç, e vizitonin gjatë fundjavave – ata udhëtonin nga Aliveri Evia ku jetonte familja.
“Ishte e vështirë. Me përjashtim të dy ditëve në gusht dhe dy të tjera në dhjetor 2011, kur u ktheva në shtëpinë tonë, qëndrova në Pedon për një vit. Mjekët më kishin shpjeguar se çfarë mund të ndodhte pas kimioterapisë.
Por askush nuk më kishte përgatitur – as nuk mundi – për mundësinë e mos trajtimit. Kur pata një temperaturë që nuk largohej dhe trupi im tashmë i dobët u kontrollua për infeksion nga disa baktere, të gjithë u alarmuan. Infeksioni nga Klebsiella më hoqi efektivisht mundësinë për t’u marrë me leuçeminë”, përshkruan Areti.
Ajo ende kujton se sa e pambrojtur dhe e pambrojtur ndihej, edhe pse brenda spitalit, e rrethuar nga më të mirët, siç thekson ajo, mjekët dhe infermierët. “Infeksioni më mundoi për javë të tëra. Ishte shumë e vështirë kur mjekët më thanë se mikrobi kishte kolonizuar kateterin Hickman që më kishin futur për kimioterapi, ndaj duhej hequr.
Dhe akoma më e vështirë kur, për të mbrojtur imunitetin, isha plotësisht vetëm në dhomë dhe vetëm një infermiere me uniformë speciale, ato që të gjithë i mësuam shumë më vonë për shkak të koronavirusit, erdhi të kujdesej për mua”, ajo. kujton ato ditë kritike për jetën e saj. “Nuk mund ta prekja apo përqafoja më nënën time. Këto momente në izolim, edhe pse u vendosën për të mirën time, për vetë jetën time, ishin më të këqijat në të gjithë periudhën që kalova në klinikën e onkologjisë”, thotë sot Areti.
Mesazhi
Megjithatë, ajo kujton – dhe shikon prapa – momentet e lumtura po aq fort, sepse “ndoshta në fund më dhanë forcë dhe shtysë që të vazhdoj të përpiqem për jetën time. Zgjedh të kujtoj gëzimin që ndamë të gjithë në dysheme kur testet laboratorike treguan se mikrobi u luftua dhe mund të filloja përsëri trajtimin,” thotë ajo.
Ajo kujton në mënyrë karakteristike ditën e parë pa temperaturë: “Po qaja dhe ndihesha jashtëzakonisht mirënjohës. E dija atëherë se kisha fituar betejën e parë dhe më në fund isha gati të përballesha me të dytën, kancerin”.
Zgjedhja e saj për të ndjekur shkencat shëndetësore erdhi si një vazhdim i natyrshëm i trajtimit dhe daljes së saj në qershor 2013.
“Doja të ofroja atë që më ofruan të gjithë profesionistët e shëndetësisë gjatë shtrimit në spital dhe më gjerë. Për të kthyer atë që kisha marrë. Kjo është ajo që më pëlqen të bëj. Unë e vendos gurin tim të vogël kur i shpjegoj, për shembull, me durim dikujt që vjen në farmaci pse nuk duhet të marrë një antibiotik për disa ditë, sipas gjykimit të tij, ose pse nuk duhet të marrë një antibiotik sepse ka një virus.
Të gjithë duhet të ngremë zërin për këtë. Antibiotikët duhet të përdoren me maturi dhe vetëm kur nevojitet”, përfundon ajo, duke shpresuar se mesazhi i saj përmes ECDC do të dëgjohet sa më me zë të lartë.
